Beyin ameliyatları risk ve belirsizliklerle doludur. Kafatasının kısmen veya tamamen kesilmesi gerekir. Ameliyat sonrası acılar bir yana, tek başına bu işlem bile beyinde enfeksiyona yol açabilir. Ancak kolay teknikle sesle beyin ameliyatı mümkün.
Bu içerikte neler var?
Beyin Ameliyatının Riskleri Çok mu?
Cerrah çok dikkatli olmak zorundadır. En küçük bir bıçak kayması veya başka hata, felç, inme, duyu kaybolması ve hatta komaya yol açabilir.
TFU transkraniyal odaklı ultrases” (transcranial focused ultrasound )Nedir?
Eğer kafatasını hiç kesmeden ameliyat yapılabilse bu riskler büyük oranda ortadan kalkmış olur.
Yeni geliştirilen ve “transkraniyal odaklı ultrases” (transcranial focused ultrasound, TFU) adı verilen teknikle artık cerrahlar kafatasına bıçak dokundurmadan beyin içinde küçük alanları “yakabilecekler.” TFU tekniğinde beyin içinde belirli bir noktaya 650 – 750 KHz frekansta ve belirli bir enerji düzeyinde ses dalgaları odaklanıyor.
Aslında bu fikir yıllar önce gündeme gelmiş ancak kafatasını açmadan ve çevre dokulara zarar vermeden uygulama yapılamamıştı.
Ses Dalgası İle (TFU) Beyin Ameliyatı Yapılışı
Nasıl ki Güneş ışığı bir mercekle tek bir noktaya odaklanabiliyorsa ses dalgaları ile de aynı işlem yapılabilmeliydi. İki üç dış kaynaktan içerde bir noktada birleşecek biçimde ses dalgaları göndermek denendi ama olmadı.
Sonra ABD’deki Virginia Üniversitesi’nde geliştirilen faz dizisi (phased array) sistemlerle 200, 500 hatta 1000 kaynaktan ses dalgalarının bir noktada odaklanarak yoğunlaşması sağlandı.
Böylece kafatasına ve çevredeki dokulara zarar vermeden istenilen noktayı yakarak etkisizleştirme mümkün oluyor.
TFU uygulaması birçok psikiyatrik ve nörolojik hastalığın tedavisini kolaylaştıracak. Üniversitedeki Odaklanmış Ultrases merkezinde bu tekniğin denemeleri yapılmakta. Daha şimdiden ABD’deki Virginia Üniversitesi’nde “esensiyal titreme” hastaları TFU ile iyileştirilmeye başlandı. Denemelerin başarılı gitmesi ile TFU kullanımına genel izin verilecek ve uygulamalar yaygınlaşacak. TFU denemeleri aynı zamanda üniversitedeki parkinson hastalarına da uygulanmaya başlandı.
Hangi Beyin Hasarlarında Ses Dalgası ile Ameliyat yapılıyor?
TFU uygulamasının ümit verdiği bir başka hastalık grubu, motor sistem, yani hareket bozuklukları. Sıradaki araştırma konusu hastalıklardan bir diğeri ise beyin tümörlerinin yok edilmesi.
Araştırmaların bu konulara yönelmesinden önce TFU tekniğini MRI ile birleştirerek daha kolay ve etkin hale getirme planları var. Buna göre kafasına takılan TFU cihazı ile hasta MRI cihazına giriyor. Hastalıklı nokta canlı olarak ekranda görülerek ve oraya canlı olarak TFU uygulanıyor. Böylece tedavinin yanlış noktaya uygulanması ve tekrarlanması önlenmiş oluyor. Denemelerde hastanın tedavi sonucunu anında hissettiği ve iyileştiği görülmüş. Ancak düzeneğin daha geliştirilmesi gerekiyor.
Ses Dalgası ile Ameliyatta Hasta Bayıltılır mı?
TFU uygulamasında hasta bayıltılmıyor, herhangi bir acı duymuyor, tamamen ayık bir biçimde tedavi dakikalar içinde gerçekleştirilebiliyor.
Tekniğin beyin hastalıklarında yeni bir çağ açması, birçok beyin ameliyatına gerek bırakmaması bekleniyor.
